Marzy ci się wydanie swojej książki i rozważasz zrobienie tego własnymi siłami w ramach self-publishingu? Jesteś we właściwym miejscu – bo w tym tekście na podstawie naszych doświadczeń z wydawaniem e-booka podpowiemy ci, jak wydać książkę w self-publishingu i co musisz wiedzieć o całym tym procesie!
Wiele osób ma złudne wyobrażenie o tym, jak wygląda wydawanie książek. Wydaje im się, że jedyną naprawdę ważną rzeczą jest tekst – a później to już w zasadzie wystarczy go wydrukować albo wygenerować plik w PDF-ie. Ale gotowy tekst to zaledwie początek pracy nad publikacją! A w praktyce to, jak wydać książkę, może cię zaskoczyć ilością zadań i spraw, o jakich trzeba pomyśleć – zwłaszcza kiedy nie korzystasz z pomocy profesjonalnego wydawnictwa, tylko chcesz zrealizować cały projekt samodzielnie.
Przyjrzyjmy się więc krok po kroku temu, jak wydać książkę własnym sumptem – i jak wygląda cały ten proces:
Decyzja: wydać książkę czy e-booka?
Pierwsza kluczowa decyzja do podjęcia to wybór między formą papierową a cyfrową – albo wydaniem obu naraz. Warto wziąć pod uwagę budżet, jakim dysponujesz – wydanie e-booka zazwyczaj jest tańsze, bo nie musisz inwestować w fizyczne materiały i cały proces drukowania, a potem także wysyłki papierowych egzemplarzy. Ale z drugiej strony papierowa książka wielu osobom bardziej kojarzy się z prestiżem, dotrze także do tych czytelników, którzy nie lubią publikacji cyfrowych, i są większe szanse, że klienci będą ją kupować nie tylko dla siebie, ale i dla kogoś na prezent. Każda opcja ma swoje wady i zalety – i warto je sobie dobrze przemyśleć.
Przy decydowaniu się na wersję cyfrową warto też pamiętać, że część twoich potencjalnych klientów na pewno korzysta z czytników – i dla nich e-book w PDF-ie nie będzie optymalnym rozwiązaniem, bo na niewielkim ekranie czytnika będzie się z niego niewygodnie korzystać. Czytniki mają opcję ponownego „wlewania” tekstu zgodnie z preferencjami użytkownika – można sobie w nich wybrać własny font i najwygodniejszy dla siebie rozmiar tekstu. Jeśli więc zdecydujesz się wyjść naprzeciw użytkownikom czytników, będzie trzeba dla nich przygotować osobne wersje e-booka w najpopularniejszych formatach na czytniki (np. pliki EPUB i MOBI). Taki tekst składa się i opracowuje technicznie inaczej niż do PDF-a czy książki drukowanej, jest to więc dodatkowe zadanie do wykonania i uwzględnienia w twoim planie.
Redakcja
W idealnych warunkach byłaby to zarówno redakcja merytoryczna, czyli sprawdzenie, czy nie masz w tekście błędów i nieścisłości, jak i językowa, czyli wygładzenie i uspójnienie tekstu, poprawa jego stylu – i to obie zrobione przez specjalistów! Realia są jednak takie, że w self-publishingu często sami jesteśmy swoimi redaktorami merytorycznymi, a jeśli oddajemy tekst profesjonalistom do redakcji językowej, to i tak jest już bardzo dobrze, bo wielu autorów próbuje to robić samodzielnie… Jeśli jednak masz taką możliwość, to zdecydowanie warto zainwestować w profesjonalną redakcję! Pamiętaj, że pytanie tak naprawdę nie brzmi: jak wydać książkę… tylko: jak wydać książkę solidnie i porządnie, żeby czytelnicy byli z niej zadowoleni! A książka pełna błędów i niedoróbek potrafi bardzo rozczarować, nawet jeśli sama jej treść jest ważna, porywająca czy atrakcyjna.
Korekta
To dodatkowe poprawki, które zostały jeszcze do zrobienia po redakcji: przecinki, literówki, ortografia i gramatyka. Redaktor i korektor czytają tekst trochę inaczej, skupiając się na innych rodzajach błędów, inny jest też ich zakres pracy. Nie wystarczy więc sama redakcja (ani sama korekta). Dobrze też, jeśli redakcję i korektę wykonują dwie różne osoby, a idealnie, jeśli żadna z nich nie jest przy tym autorem tekstu (jak to często się zdarza w self-publishingu przy cięciu kosztów). Każda dodatkowa para oczu pozwala wyłapać więcej błędów i niedociągnięć!
Projekt okładki
Okładka to pierwsza rzecz, jaką zobaczą twoi potencjalni czytelnicy i klienci, to także ważny element reklamy – dlatego powinna być atrakcyjna i czytelna, a najlepiej także spójna z resztą projektu, jego treścią i twoją marką. Jeśli do wykonania okładki zatrudnisz profesjonalnego grafika, najpewniej dostaniesz do wyboru kilka różnych projektów.
Wybór formatu
Książka książce nierówna – i podobnie jest z e-bookami. Strony mogą mieć różne wymiary, kształty i orientację. Mogą być bardziej tradycyjne i zbliżone wymiarem do formatu B5, ale mogą być też mniejsze, większe, zaprojektowane w poziomie, kwadratowe… Wszystko zależy od twojej wizji – ale także od praktycznych zastosowań publikacji i tego, w jaki sposób czytelnicy mają z niej korzystać! Oraz twojego budżetu: książki w niestandardowych kształtach i formatach są zazwyczaj bardziej kosztowne w procesie drukowania.
Projekt graficzny
E-book czy książka to nie tylko tekst – to także sposób, w jaki treść jest zaprezentowana i ilustrowana. Trzeba wybrać odpowiednie fonty, rozmiary, odstępy, marginesy, wielkości i style tytułów i nagłówków. Zaprojektować spis treści. A także podjąć decyzję, w którym miejscu i w jakim stylu umieścić numerację stron i tzw. żywą paginę (albo czy ją pominąć). Twoja publikacja może również zawierać przypisy, ilustracje, zdjęcia, różnego rodzaju graficzne ozdobniki – i wszystkie te elementy trzeba tak zaprojektować, żeby do siebie pasowały i były funkcjonalne!
Skład publikacji
Kiedy już masz tekst i projekt wszystkich elementów, trzeba jeszcze odpowiednio ułożyć je na poszczególnych stronach. To, w jaki sposób tekst prezentuje się na stronie książki czy e-booka w PDF-ie, nie jest przypadkowe. Składacz musi dopilnować m.in., żeby na końcu linijek nie wisiały żadne pojedyncze spójniki, żeby wyrazy dzieliły się w odpowiedni sposób przy przenoszeniu do następnego wiersza, żeby akapit pod koniec strony brzydko się nie rozjechał, żeby żadne elementy graficzne i tekstowe się nawzajem nie zasłaniały. Wszystko to robi się zgodnie z przyjętymi w branży zasadami i wymaga to pewnej technicznej wiedzy – również warto więc zlecić to zadanie specjalistom!
Korekta po składzie
Nawet jeśli tekst został już dopieszczony do granic możliwości, po składzie przyda się jeszcze jedna korekta, która pozwoli wyłapać ewentualne błędy w ułożeniu tekstu – źle podzielone wyrazy, podwójne spacje, wiszące spójniki i inne podobne niedociągnięcia.
Numery ISBN i egzemplarze obowiązkowe
Każda trafiająca do sprzedaży publikacja powinna być opatrzona odpowiednim numerem seryjnym – w przypadku książek i e-booków jest to numer ISBN. W tym celu musisz się zarejestrować jako wydawca w serwisie e-ISBN, uzupełnić dane o swojej publikacji i nadać jej odpowiedni numer albo numery – bo jeśli wydajesz e-booka w kilku formatach jednocześnie albo równolegle wersję papierową i cyfrową, każda z nich powinna mieć nadany osobny numer ISBN. Wydawca powinien też przekazać tzw. egzemplarze obowiązkowe na potrzeby bibliotek – więcej można się o tym dowiedzieć na stronie Biblioteki Narodowej.
Przygotowanie do druku
Jeśli zdecydujesz się na wydanie papierowej książki, musisz dodatkowo pomyśleć także o praktycznych aspektach związanych z wyprodukowaniem fizycznych egzemplarzy. Trzeba więc odpowiednio przygotować pliki do druku, wybrać rodzaj, kolor i gramaturę papieru, technologię druku, rodzaj okładki, materiały i folie do jej wykonania, rodzaj szycia lub klejenia grzbietu – i w końcu oszacować wielkość potrzebnego nakładu.
Dopiero po zadbaniu o te wszystkie sprawy masz w ręku (albo na dysku) gotowy produkt – a to przecież nadal jeszcze nie koniec! Twoją książkę albo e-booka trzeba jeszcze jakoś zareklamować, sprzedać i wysyłać do klientów!
Nie ma co owijać w bawełnę: samodzielne wydanie własnej książki lub e-booka to ambitne zadanie. Najpewniej będzie cię kosztowało dużo wysiłku, czasu i energii – a także pochłonie mniejsze lub większe pieniądze, w zależności od tego, jak zaplanujesz sobie cały proces i z pomocy jakich specjalistów skorzystasz. Ale gwarantujemy, że satysfakcja z trzymania w ręku własnej książki czy z widoku własnego e-booka na ekranie, wynagrodzi ci wszelkie trudy!
