Masz genialny pomysł na swój pierwszy produkt? Chcesz zmonetyzować swoją działalność w sieci i zacząć zarabiać, sprzedając swoim fanom merch, własną książkę, kurs, rękodzieło czy jakikolwiek inny produkt? Sprawdź, jak uruchomić sprzedaż legalnie i nie podpaść fiskusowi!

Sprzedaż własnych produktów to szczególny rodzaj monetyzacji, który wymaga od ciebie nie tylko pewnej inwestycji na początek (co najmniej czasu i energii, a często i trochę pieniędzy), ale także określonej organizacji twojego biznesu i prawidłowego raportowania sprzedaży do urzędu skarbowego. Jeśli chcesz sprzedawać produkty, w świetle polskiego prawa musisz zarejestrować działalność gospodarczą albo przynajmniej prowadzić działalność nierejestrowaną (czyli swego rodzaju firmę „na próbę”). A to dopiero początek, bo sprzedaż produktów wiąże się też z takimi tematami jak kasa fiskalna, ochrona danych osobowych czy prawa konsumenta.

O wszystkie te formalne sprawy najlepiej jest zadbać jeszcze zanim uruchomisz sprzedaż – bo w przeciwnym wypadku bardzo łatwo narobić sobie problemów z fiskusem!

Oto 5 kluczowych rzeczy, które musisz zrobić:

1. Firma czy NDG? Wybierz formę dla swojej działalności

O ile w przypadku innych form monetyzacji takich jak współprace z markami czy zarabianie na reklamach do pewnego stopnia możesz zdecydować, czy będziesz się rozliczać prywatnie jako osoba fizyczna, czy założysz działalność gospodarczą, to sprzedaż produktów nie daje ci takiego wyboru. Handel jest działalnością gospodarczą – a jedynym wyborem, jakiego możesz tutaj dokonać jest to, czy od razu zarejestrujesz własną firmę, czy najpierw spróbujesz prowadzić tak zwaną działalność nierejestrowaną, która wiąże się z mniejszą biurokracją, ale i ma swoje ograniczenia.

Działalność nierejestrowana, czyli firma na próbę

Jeśli dopiero stawiasz pierwsze kroki w biznesie, chcesz przetestować swój pomysł na produkt i sprawdzić się w roli sprzedawcy, nie rzucając się od razu na głęboką wodę, warto zainteresować się tematem działalności nierejestrowanej.

Działalność nierejestrowana (NDG) to prawna odpowiedź na potrzeby przedsiębiorczych osób, które prowadzą swoje biznesy na niewielką skalę, po godzinach albo chcą spróbować swoich sił i nie są jeszcze przekonane, czy zakładanie firmy ze wszystkimi tego biurokratycznymi i finansowymi konsekwencjami to coś dla nich.

Nie jest to opcja dostępna dla każdego – trzeba spełniać pewne kryteria, z których najważniejszym są  miesięczne przychody mieszczące się w limicie 2700 zł (od 1 stycznia 2024 roku limit wyniesie 3181,50 zł). Pozostałe warunki:

• • Nie możesz prowadzić firmy (teraz ani w ciągu ostatnich 5 lat);

• • Nie masz wspólników;

• • Twoja działalność nie wymaga licencji, koncesji ani oficjalnego pozwolenia;

• • Nie działasz w branży, która z definicji jest wyłączona z NDG (np. księgowość i pośrednictwo ubezpieczeniowe).

Zalety NDG:

• • Nie musisz jej nigdzie zgłaszać – wystarczy, że zaczniesz ją prowadzić i będziesz odpowiednio dokumentować swoją sprzedaż. O twojej działalności fiskus dowie się wraz ze złożeniem zeznania rocznego – to tam wykażesz swoje przychody z NDG i zapłacisz ewentualne podatki (wg skali podatkowej – najczęściej skorzystasz z kwoty wolnej albo zapłacisz 12% podatku od dochodu).

• • Nie płacisz ZUS-u – najczęściej nie masz obowiązku odprowadzania składek na ZUS (które muszą odprowadzać pełnoprawni przedsiębiorcy). Zdarzają się od tego wyjątki, ale raczej przy sprzedaży usług, a nie produktów (sprawdź nasz tekst o składkach ZUS na NDG).

• • Nie ma skomplikowanej biurokracji – NDG jest dużo prostsza niż pełnoprawna działalność gospodarcza: musisz jedynie prowadzić prostą ewidencję sprzedaży, sprawdzać, czy mieścisz się w limicie, rozliczyć się w zeznaniu rocznym i ewentualnie na żądanie klienta wystawić mu fakturę. Pamiętaj jednak, że w zakresie praw konsumentów dotyczą cię takie same prawa jak wszystkich innych sprzedawców!

• • Jest stosunkowo tania – nie płacisz ZUS, najczęściej nie masz też potrzeby zatrudniać księgowej. Ostatecznie jednak to, jakie ponosisz stałe koszty w swoim biznesie, zależy od rodzaju twojej działalności – na przykład produkty elektroniczne są tańsze w wykonaniu i dystrybucji niż produkty fizyczne!

• • Możesz odliczyć koszty uzyskania przychodu – wydatki, jakie ponosisz w związku z funkcjonowaniem swojego biznesu, możesz „wrzucić w koszty” i dzięki temu w zeznaniu rocznym obniżyć sobie podatek do zapłaty. Koszty muszą być uzasadnione w kontekście twojej działalności i odpowiednio udokumentowane fakturą, rachunkiem lub paragonem zawierającym twoje dane.

• • Możesz wystawiać faktury – co często podnosi twoją wiarygodność w oczach klientów.

Największe wyzwanie na NDG: niewielki limit przychodów, jakie możesz osiągnąć. W żadnym miesiącu prowadzenia działalności nierejestrowanej twoje przychody nie mogą przekroczyć 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku. W II połowie 2023 roku ten limit wynosi 2700 zł, od 1 stycznia 2024 roku ma wzrosnąć do 3181,50 zł. Z chwilą, kiedy twoja sprzedaż przekroczy limit, masz obowiązek w ciągu 7 dni zarejestrować działalność gospodarczą.

Jeśli dopiero startujesz ze swoim pierwszym produktem, działalność nierejestrowana może być dobrym wyborem na początek – i dać ci trochę czasu na rozwinięcie biznesu, zanim przekształci się on w pełnoprawną działalność gospodarczą. Pamiętaj, że w praktyce możesz przyjąć dwie strategie:

• • Jeśli nie chcesz rejestrować firmy i wolisz cały czas działać na NDG, planuj swoją sprzedaż w każdym miesiącu w taki sposób, by nie przekroczyć limitu przychodów.

• • Jeśli traktujesz NDG jak przystanek w rozwoju twojego biznesu, możesz nie przejmować się limitem i sprzedawać tak aktywnie, jak tylko potrafisz – a gdy limit zostanie przekroczony, zarejestrować działalność gospodarczą i dalej rozwijać swoją firmę!

Jednoosobowa działalność gospodarcza, czyli firma na serio

Drugą opcją (albo kolejnym krokiem) dla twojego biznesu jest oficjalne zarejestrowanie działalności gospodarczej. To ważny krok, który niesie ze sobą szereg konsekwencji i obowiązków:

• • Regularne dopełnianie formalności – przy pomocy specjalnych formularzy musisz informować skarbówkę i inne urzędy o tym, co dzieje się w twojej firmie: o jej otwarciu, zawieszeniu i zamknięciu, o adresie jej siedziby, numerze rachunku bankowego i rodzaju sprzedawanych towarów lub usług. Przede wszystkim zaś na bieżąco przekazujesz do urzędu skarbowego informacje o swoich przychodach i składasz deklaracje podatkowe.

• • Samodzielne płacenie podatków w terminie – inaczej niż na etacie, w JDG samodzielnie naliczasz podatki (lub robi to za ciebie księgowa) i je płacisz. Inaczej niż na NDG, w pełnoprawnej firmie zaliczki na podatek odprowadzasz już w trakcie roku: co miesiąc lub raz na kwartał. Wysokość podatków i sposoby ich naliczania zależą od wybranej formy opodatkowania.

• • Opłacanie składek na ZUS – co miesiąc musisz składać do ZUS deklarację (lub robi to twoja księgowa) i przede wszystkim opłacić składki. Wysokość składek potrafi być sporym obciążeniem – ale początkujący przedsiębiorcy często mogą skorzystać z różnych ulg i zyskać kilka lat obniżonych składek.

• • Prowadzenie i przechowywanie dokumentacji – całą swoją sprzedaż musisz odpowiednio dokumentować (fakturą, zapisem w specjalnej ewidencji lub na kasie fiskalnej). Często będziesz też gromadzić dokumenty potwierdzające firmowe wydatki. Co miesiąc lub kwartał trzeba opracować zestawienie przychodów i kosztów i przekazać te informacje do urzędu skarbowego. Musisz także archiwizować i przechowywać dokumenty przez ustawowy okres 5 lat.

• • Odpowiedzialność prawna i finansowa – w JDG ty i twoja firma stanowicie jedność, między twoim majątkiem firmowym i osobistym nie ma rozdziału, za ewentualne firmowe długi odpowiadasz więc całym swoim dobytkiem.

Działalność gospodarcza może być twoim jedynym zajęciem zarobkowym, ale możesz ją także prowadzić po godzinach pracy na etacie. W odróżnieniu od pracy na etacie i od działalności nierejestrowanej w JDG nie ogranicza cię żaden górny limit przychodów – możesz zarobić dowolnie dużo, ile tylko jesteś w stanie sprzedać! Jeśli twój pomysł chwyci, a produkt okaże się hitem, działalność gospodarcza da ci pole do rozwoju i osiągania dużych zysków!